7 години заедно возиме на скопските улици. 7 години пишуваме, критикуваме, предлагаме нови решенија, ги контактираме институциите.
Критична маса во Скопје, па и во другите градови се профилираше како граѓански собир со јасни недвосмислени цели:
-подобри инфраструктурни услови за возење точак како превоз за сите граѓани од сите генерации и способности (не само за највештите и спортистите);
-градови кои се вело-пријателски, каде при планирањето на улиците, велосипедскиот е барем еднакво важен како автомобилскиот сообраќај, градови каде може да се стигне на точак безбедно и удобно од било која до било која точка без прекин;
-градови кои ги имаат здравјето, безбедноста во сообраќајот, заштитата на животната средина како приоритет во своите сообраќајни и други политики.
Во Скопје и во неколку други градови кај десетици, па стотиции, па илјадници граѓани се створи доволно лична свест за да повикаме на институционална промена. Се створи критична маса и промените започнаа, за жал само во Скопје и за жал многу скромно.
Очекуваме повеќе!
Нашите тркала во овие 7 години направија многу револуции.
Нашите идеи иако толку едноставни и логични, иако презентирани во 80 критични маси и десетици други настани, илјадници статуси и стотици дописи и состаноци, иако не се ништо ново и револуционерно, иако се сè популарни на европско и светско ниво, се сè уште револуционерни за нашите институции.
Тоа се гледа во новите сообраќајни проекти (автопатски широки ленти низ градови, со огромни радиуси за автомобили, а смешен простор за пешаци и велосипеди), тоа се гледа во изјавите и дефилеата кои институциите ги организираат каде мешаат спорт и транспорт, тоа се гледа во нашите заглавени тротоари каде луѓето не можат да го остварат основното право на ДВИЖЕЊЕ, тоа се гледа во бројот на сообраќајни жртви, тоа се гледа во копирањето на популистичката мерка субвенции без реални промени на терен, тоа се гледа во правилниците за урбанистичко планирање непроменети од времето на автомобилскиот бум минатиот век…
Ќе се обидеме да ги издвоиме најважните барања кои на еден или друг начин сме ги упатиле досега до институциите на кои ќе го посветиме овој 7-ми роденден:
-Бараме да се донесе Правилник за проектирање велосипедска инфраструктура (во процедура е, но треба да се посвети поголемо внимание и да се донесе поскоро зашто во меѓувремето се проектираат субстандардни патеки, особено во другите градови).
-Бараме Владата да ги обврзе сите поголеми градови да донесат План за одржлива мобилност и тие планови да бидат со реални мерки и обврски, а не само приказни.
-Бараме Стратегија за велосипедски сообраќај на ниво на држава, за градско, но и за меѓуградско поврзување. Таа би била целосно во насока на заложбите за чист воздух, но и за развој на одржливиот туризам.
-Бараме јавен превоз (особено железнички) каде ќе биде дозволено и поттикнувано превезувањето и комбинирањето со велосипеди. Сите нови возови и автобуси да имаат можност за превезување на велосипед, а старите да се адаптираат.
-Бараме поскоро донесување на Планот за велосипедски сообраќај на Град Скопје и прифаќање на нашите забелешки.
-Бараме современ автоматизиран Систем за изнајмување велосипеди во Скопје, па и во другите поголеми градови.
-Бараме паркингот за велосипеди да биде задолжителен за сите нови објекти како што е задолжителен паркингот за автомобили. На едно место за автомобил собира 10 велосипеди, оваа обврска е смешно мала за инвеститорите, а ќе значи огромна практичност за жителите.
-Бараме донесување на Визија Нула по примерот на Шведска на национално ниво со цел намалување на бројот на жртви од сообраќај постепено до нула. Можно е!
-Бараме во таа насока спроведување на патни диети на сите поголеми улици во Скопје и другите градови (стеснување на автомобилските ленти, некаде и намалување на бројот на автомобилски ленти, а воведување ленти за велосипеди, специјални ленти за јавен превоз, ослободување простор за повеќе зеленило)
-Бараме физички мерки за смирување на сообраќајот на сите улици низ цела држава, најпрво во околината на училиштата и градинките, а потоа по сите станбени улици.
-Бараме поврзување на Скопје по текот на Вардар по целата должина од двете страни од западниот до источниот крај на градот, ослободување на прекините од градежни активности, доградба на патеки онаму каде што е потребно, поврзување со краци со останатата мрежи, повеќе велосипедски возливи рампи, повеќе пешачко-велосипедски мостови. Кејот на Вардар треба да биде нашиот велосипедски автопат. А текот на Вардар низ Македонија треба да стане велосипедска магистрала север-југ и дел од европската Еуро-вело мрежа како дел од Рута 11.
-Бараме силна посветеност на полицијата во справување со проблемот со паркирање на пешачки и велосипедски површини. Јавниот простор им припаѓа на луѓето, а не автомобилите.
-Бараме поскоро воведување на комунална полиција со цел попрактично решавање на овој проблем.
-Бараме сообраќајните правила-теоријата и практичните вештини за возење велосипед да бидат задолжителен дел од наставната програма во основното образование.
-Бараме воведување на велосипедски сообраќајни полигони (трајни или мобилни во рамки на училиштата и трајни на локации низ градовите)
-Бараме да се посветат одреден број часови на односот кон ранливите учесници во сообраќајот, како и практично возење на велосипед во рамки на образованието во авто-школите.
-Бараме сите институции, сите станбени и комерцијални објекти, како и сите јавни простори да бидат направени пристапни за тркалата, на инвалидските, детските колички и велосипедите.
Помина времето на апелирање да се зголеми свеста.
Свеста ја има кај доволен број граѓани. Условите ги нема.
Институциите имаат многу помоќни алатки во свои раце од тоа да повикуваат на зголемена свест.
Тие преку своите реални приоритети, правилници, планови, проекти, правила и нивно спроведување, како и преку инфраструктурни промени треба да создадат една нова свест и кај мнозинството.
На улиците има вело-револуција.
Потребна ни е институционална (р)еволуција која ќе го фати чекорот со предизвиците на 21-ви век: климатски промени, загадување, бучава, нездрав начин на живот, физичка неактивност, жртви во сообраќај. Давањето приоритет на пешачењето, возењето велосипед и јавниот превоз во пакет се многу значаен дел од решението на сите овие предизвици!
Ве повикуваме да ни се приклучите на 29-ти мај да ги упатиме заедно овие барања и да си честитаме 7 години вело-револуција.
Возиме низ скопските улици и продолжуваме да се дружиме во Градски парк.
Рута – https://drive.google.com/open?id=1LhuMIJyOk2sI9zg2JD5-o9FXqJwpxA5W&usp=sharing
