Претседателот на државата Ѓорге Иванов на својот престој во Соединетите Американски Држави се обрати пред македонската дијаспора
Почитувани присутни,
Дами и господа,
Драги пријатели,
Браќа и сестри,
Благодарам за ова престижно признание. И благодарам на Обединетата македонска дијаспора за овој величествен и достоинствен прием. Горд сум што ве гледам вака, сплотени. Сплотени во љубовта кон Македонија. Успешно ги преживеавме сите предизвици со кои се соочи нашата татковина во минатото. Верувам дека сплотени ќе го надминеме и сегашниот предизвик.
Како Претседател отсекогаш сум се залагал за исполнување на стратешките определби на Република Македонија. Членството во НАТО и во Европската унија е наш интерес и наша обединувачка стратешка цел од која не отстапуваме.
Но, на тој наш пат ни беше поставена пречка. Ни се оспори правото да се именуваме според нашето сопствено име. Со тоа ни се наметна ирационален спор што трае речиси три децении.
Отсекогаш сум се залагал за решение кое нема да задира во идентитетот на македонскиот народ и нема да биде на штета на македонските национални интереси. Решение кое нема да опфаќа промена на Уставот на Република Македонија заради промена на уставното име. Но, истовремено, тоа решение треба да биде изградено со широк национален консензус без да ги руши досегашните државни позиции. Таквото решение треба да биде потврдено од страна на граѓаните на референдум.
Денес, на граѓаните на Република Македонија на референдум им се нуди едно решение кое е спротивно на досега изградените државни позиции. Тоа не е резултат на национален консензус и е донесено без мое знаење и без моја согласност.
Дами и господа,
Сите се прашуваат што ќе се случи ако не се прифати Конечната спогодба од Преспа. Но, многу поважно е прашањето кои се последиците ако се прифати Спогодбата?
Сметам дека оваа спогодба е штетна и поразителна за Република Македонија. Прифаќањето на оваа спогодба ќе има несогледливи последици по македонската држава и македонскиот народ. Со оваа грчка спогодба не се јакне македонскиот идентитет, туку правно се укинува македонскиот народ. Не се потврдува, туку се менува македонскиот државен и институционален идентитет. Не се унапредуваат, туку се деградираат нашите стекнати права.
Член 3 од Спогодбата вели дека „Секоја од страните се обврзува да го почитува суверенитетот, територијалниот интегритет и политичката независност на другата страна.”
А токму со содржината на Спогодбата се негира сувереноста и политичката независност на Република Македонија бидејќи се дозволува мешање во нејзините внатрешни работи. Според спогодбата, последниот збор ќе го имаат грчките, а не македонските парламентарци. Со оваа спогодба, Република Македонија се доведува во положба на потчинетост и зависност спрема Република Грција.
Поради членството на Грција во ЕУ и НАТО постои дизбаланс на моќта и условеност на Македонија од страна на Грција. Со оваа асиметрична спогодба, вистината на доминантната страна станува доминантна вистина.
Веќе нема на има Македонски народен театар, Македонска Радио Телевизија, Македонска академија на науките и уметностите, па дури ни Македонска православна црква.
Ваков договор не ги обединува македонските граѓани, туку дополнително го поларизира македонското општество. Со овој договор се поништува „општествениот договор” што гопостигнавме кога прогласивме независна и суверена држава.
Речиси три децении, Грција тврди дека Република Македонија е вештачка творба. Но, вистината е дека токму со оваа спогодба се создава вештачка творба, која не е израз на волјата на македонскиот народ и македонските граѓани. Со спогодбата се создава нов субјект, нова држава која ќе биде анационална.
Наједноставно кажано, последиците од оваа спогодба можат да се сумираат во една реченица. Она што Грчката држава им го направи на Македонците во Грција сега со оваа спогодба сака да им го направи на Македонците во Република Македонија. Да ги обезличи, да ги обезимени, да ги замолкне.
Не сакам да бидам погрешно разбран. Јас се залагам за партнерство и пријателство меѓу Република Македонија и Грција, меѓу македонското и грчкото општество. Но, за да биде трајно, тоа пријателство треба да се темели на здрави основи. Ако единствениот начин да се задоволат ирационалните барања на грчката страна е со наметнати мерки кон македонската страна, она што добиваме се односи без доверба. Овој договор не ги приближува, туку ги оддалечува македонскиот и грчкиот народ.
Грчкото и македонското општество треба да научат како заеднички да живеат и покрај нивните најдлабоки разлики што ги разделуваат. За да имаме вистински, траен и одржлив договор, потребен ни е дијалог наместо монолог, аргументирано убедување, наместо присилно наметнување, доверба, наместо недоверба.
Знам дека и вие, како македонска дијаспора сте загрижени за оваа состојба, бидејќи, се што се прави во татковината неминовно се рефлектира и на дијаспората. Запознаен сум од вашите многубројни писма, од средбите со претставниците на вашите организации. И затоа, ја користам оваа прилика за да ви се заблагодарам за сета поддршка и помош што ми ја давате во овие навистина тешки времиња. Не смее да се заборави дека Република Македонија не е само држава на македонските граѓани што живеат во неа, туку и татковина на секој еден од вас, припадниците на македонската дијаспора.
Почитувани присутни,
Изминативе недели во Република Македонија речиси секојдневно доаѓаат високи странски претставници да ги убедуваат македонските граѓани да излезат на референдумот и да ја прифатат грчката спогодба. Но, притоа, се заборава дека без вистински реформи, без борба против корупцијата, без борба против партискиот елитизам и клиентелизам, нема членство во Унијата и НАТО. И да се прифати штетниот грчки договор, и да се промени македонскиот Устав, членството во ЕУ и НАТО не следува по автоматизам.
Речиси секој од тие странски претставници со кои се среќавав ми го поставуваше прашањето: кој е мојот став во однос на референдумот за спогодбата.
Ова е мојот одговор.
Во своето обраќање до македонските граѓани во очи на референдумот за независноста во 1991 година, Претседателот Глигоров истакна дека референдумот треба да биде потврда дека Македонскиот народ е народ со долга историја, со разбудена демократска свест, и дека со тој референдум самостојно и одговорно треба да испишеме нова страница на сопственото битисување.
За разлика од тоа, 27 години подоцна, со референдумот за грчката спогодба се брише таа придобивка за која се произнесоа македонските граѓани во 1991 година.
Сакам да ги потсетам македонските граѓани дека во согласност со Член 7, став 3 од Законот за референдум, „никој не може да биде повикан на одговорност за гласање, односно негласање на референдум.” Секој граѓанин има право да одлучи како ќе постапува во однос на овој референдум, да излезе и да гласа, или, пак да не излезе и да бојкотира.
Што се однесува до мене, јас веќе гласав. Гласав пред 27 години, на 8 септември 1991 година. Јас бев еден од оние кои го дадоа својот глас за Република Македонија да се конституира како суверена и независна држава, со свое име и свое достоинство. Не отстапувам од таа моја одлука. Затоа, на 30 септември нема да излезам да гласам.
Два пати ја добив довербата на граѓаните за да не дозволам промена на уставот со цел промена на уставното име, да не прифаќам идеи и предлози што би ги загрозиле македонскиот национален идентитет, посебноста на македонската нација, македонскиот јазик и македонскиот модел на соживот. Не отстапувам од тоа мое ветување. Затоа, на 30 септември нема да излезам да гласам.
Кога ја преземав функцијата Претседател на Република Македонија, положив свечена изјава дека ќе ги почитувам Уставот и законите. Не отстапувам од таа моја заклетва. Затоа, на 30 септември нема да излезам да гласам.
Со оваа спогодба не само што се менува името на постојната држава, туку се создава нова, полусуверена држава, со ново име, со нов внатрешно-правен и меѓународно-правен идентитет.
Во согласност со Уставот на Република Македонија, сувереноста извира од граѓаните и им припаѓа на граѓаните. Немојте да дозволите некој тоа право да ви го одземе, немојте да дозволите некој да ве десуверенизира. Не дозволувајте некој друг да ви ја контролира вашата свест и вашата национална гордост.
Република Македонија му припаѓа на народот кој ја создал. А тој народ освен што полага историско право на својата Република, истовремено има историска одговорност кон таа своја Република. Бидејќи ниту една генерација, вклучително и нашата генерација, не може да тврди дека со неа започнува се. Ние сме дел од континуитетот. Наша обврска е да го сочуваме и да им го предадеме на потомците она што сме го наследиле од предците. Како што македонскиот народ е создавачот на Република Македонија, така и Република Македонија е чуварот на македонскиот идентитет. Прашањето за името и идентитетот е постаро и поскапо од секој Устав, од секоја Влада, од секоја партија, од секој претседател, од секој поединечен интерес.
Имајќи го сево ова предвид, јас ја донесов мојата одлука. Верувам и убеден сум дека и граѓаните на Република Македонија на 30 септември ќе донесат исправна и мудра одлука.
Како што сме одговорни и пред граѓаните, така сме одговорни и пред дијаспората, која и во најтешките мигови за Македонија била тука, и секогаш ќе биде тука за нас. Верувам дека ќе ја искористите секоја можност за да помогнете и во овој период на предизвици. И дека сплотени ќе продолжиме да ја остваруваме заедничката визија – со заедничка работа да ја направиме Република Македонија поправедна, побезбедна, попросперитетна и поуспешна држава.
Ви благодарам.
