Министерката за труд и социјална политика Мила Царовска на трибината посветена на “Предлог мерките за дополнителна социјална заштита за лица со попреченост и нивните семејства” информираше за предложените измени во Законот за социјална заштита при што нагласи дека во овој момент се прават неколку клучни измени кои се во насока на подобрување на правата и на квалитетот на живеење на лицата со попреченост.
Таа рече дека со овие измени за прв пат се воведува основа Владата на Република Македонија да донесе посебна Програма за обезбедување на персонална асистенција.
Со предложените измени на законот за социјална заштита се овозможува правото на паричен надоместок за помош и нега од друго лице, додатокот за слепило и мобилност, како и додатокот за глувост да се остварат без оглед на приходите на лицето кое има потреба од помош за задоволување на основните животни потреби и вклучување во секојдневниот живот во заедницата.Со тоа ќе престане да важи условот со кој овие права можат да ги остварат лица чиј годишен нето приход по сите основи изнесува најмногу до вкупниот годишен износ на просечни нето месечни плати исплатени за секој месец за претходната година.
Во постапката за остварување на правото на паричен надоместок за помош и нега од друго лице престанува потребата да се доставува конзилијарно мислење и наод од најмалку тројца лекари специјалисти од соодветни специјалности.
“Досега граѓаните беа оптоварени и финансиски со 1.200 денари за конзилијарно мислење и 500 денари за упат од матичен лекар за конзилијарно мислење. Сега првостепената комисија ќе ги посетува граѓаните во домашни услови и по претходна дијагноза и отпусно писмо од болница тие ќе си го остварат правото на помош и нега од друго лице”, појасни министерката Царовска.
Со измените исто така, се овозможува лице со умерени пречки во менталниот развој да го оствари правото на паричен надоместок за помош и нега од друго лице врз основа на наод, оцена и мислење на стручен орган со кој е утврден видот и степенот на попреченост, издаден пред навршување на неговата 26 годишна возраст. Согласно со овие измени и надоместокот за скратено работно време родителите со деца и лица со попреченост ќе можат да го остваруваат и по нивната 26-та година, за разлика од досега, односно без оглед на возраста на детето.
Таа дополни и дека се предвидува и измена и дополнување на Законот за заштита на децата, во делот на посебниот додаток во однос на неподнесување на барање за продолжување на правото за децата кои имаат трајни наоди – барањето да не се поднесува во овие случаи, што е на барање на самите родители.
Дополнително на овие измени на барање на родителите на децата со попреченост, се разгледуваат можностите за амадмански предлози за покачување на висината на надоместокот за скратено работно време, од сегашните 4.700 денари да биде 50% од платата на родителот (но не повеќе од просечната плата во Република Македонија) и дополнително се разгледува можноста и се прават пресметки лицата со тешки и најтешки комбинирани пречки да можат да користат додаток за мобилност.
Министерката Царовска потенцираше дека предложените мерки се усогласени со граѓанските организации и родителите со кои таа е во постојана комуникација и координација, како и со сите оние што се засегнати бидејќи не може да се креираат политики ако не се прашуваат граѓаните коишто се директно засегнати од нив.
Претседателка на Здружението за промоција и развој на инклузивно општество „Инклузива“ Благица Димитровска рече дека тие ќе побараат и изедначување на правата на биолошки и згрижувачки семејства, и дека ќе бараат и додаток за мобилност да добиваат и лица со умерена, тешка и најтешка интелектуална попреченост, а имаат комбинирани пречки.
Во прилог видеа за:
- Измени во Законот за социјална заштита за потребите на лицата со посебни потреби: https://youtu.be/xPJnxFFoU2o
- Прашања и одговори за измени во Законот за социјална заштита https://youtu.be/vMMfmJT0V6c
Carovska: Ndryshimet në Ligjin për mbrojtje sociale do të përmirësojnë të drejtat dhe kualitetin e jetës së personave me pengesa
Ministrja e Punës dhe Politikës Sociale, Milla Cararovska, në debatin e sotëm dedikuar për “Propozimin-masat për mbrojtje shtesë sociale për personat me aftësi të kufizuara dhe familjet e tyre” informoi për ndryshimet e propozuara në Ligjin për mbrojtje sociale, ku dhe theksoi se në këtë moment kryhen ndryshime kryesore të cilat janë në drejtim të përmirësimit të të drejtave dhe kualitetit të jetës së personave me aftësi të kufizuara.
Ajo tha se me këto ndryshime për herë të parë vendoset baza që Qeveria e Republikës së Maqedonisë të miratojë program të posaçëm për sigurimin e asistencës personale.
Me ndryshimet e propozuara në Ligjin për mbrojtje sociale mundësohet e drejta për kompensim në të holla dhe ndihmë nga një person tjetër dhe shtesa për verbëri dhe mobilitet, si dhe shtesa për shurdhësi të realizohet, pa marrë parasysh të ardhurat e personit që ka nevojë për ndihmë, për të përmbushur nevojat themelore të jetesës dhe përfshirja në jetën e përditshme në bashkësi.
Me këtë do të pushojë të vlejë kushti, sipas të cilit këto të drejta mund t’i realizojnë personat-të ardhurat vjetore të përgjithshme e të cilëve për të gjitha bazat janë deri në pagën neto mesatare mujore vjetore të paguar çdo muaj për vitin e kaluar.
Në procedurën për realizimin e të drejtës për kompensim financiar për ndihmë dhe kujdes nga një person tjetër, ndërpritet nevoja për parashtrimin e mendimit të konsiliumit prej së paku tre mjekëve specialistë të specializimeve adekuate.
“Deri më tani qytetarët ishin ngarkuar edhe financiarisht me 1.200 denarë për mendim të konsiliumit dhe 500 denarë për udhëzim nga mjeku amë për mendim të konsiliumit. Tani komisioni i shkallës së parë do t’i vizitojë qytetarët në kushte shtëpie dhe sipas diagnozës paraprake dhe fletë-lëshimit nga spitali ata do ta realizojnë të drejtën e ndihmës dhe kujdesit nga personi tjetër”, sqaroi ministrja Carovska.
Gjithashtu, me këto ndryshime mundësohet që personi me pengesa mesatare ta realizojë të drejtën e tij të kompensimit në të holla për ndihmë dhe kujdes nga personi tjetër në bazë të mendimit dhe vlerësimit të organit adekuat, me anë të të cilit është përcaktuar lloji dhe shkalla e pengesës, që është lëshuar para moshës 26 vjeçare.
Në pajtim me këto ndryshime edhe kompensimi për orarin e shkurtuar të punës, prindërit me fëmijë dhe persona me aftësi të kufizuara në zhvillim do të mund ta realizojnë edhe pas moshës së tyre 26 vjeçare, pra pa marrë parasysh moshën e fëmijës.
Ajo gjithashtu shtoi se parashikohet ndryshimi dhe plotësimi i Ligjit për mbrojtjen e fëmijëve, në pjesën e shtesës së posaçme në lidhje me mos-parashtrimin e kërkesës për vazhdimin e të drejtës për fëmijë me sëmundje të përhershme – kërkesat të mos plotësohen në këto kushte, që është me kërkesë të vetë prindërve.
Përveç këtyre ndryshimeve, me kërkesë të prindërve të fëmijëve me aftësi të kufizuara, shqyrtohen mundësitë për propozime për rritjen e shumës së kompensimit për punën me kohë të shkurtuar, nga 4.700 denarë sa është aktualisht deri në 50% të pagës së prindit (por jo më shumë se paga mesatare në Republikën e Maqedonisë) dhe në mënyrë plotësuese shqyrtohet mundësia dhe kryhen përllogaritje që për personat me pengesa të rënda dhe më të vështira të kombinuara të mund të shfrytëzojnë shtesën për mobilitet.
Ministrja Carovska potencoi se masat e propozuara janë të harmonizuara me organizatat e shoqërisë civile dhe prindërit me të cilët ajo është në komunikim dhe koordinim të vazhdueshëm, si dhe me të gjithë ata që janë të interesuar, sepse nuk mund të hartohen politika nëse nuk pyeten qytetarët të cilët janë të prekur drejtpërdrejt nga to.
Kryetarja e Shoqatës për promovimin dhe zhvillimin e shoqërisë inkluzive “Inkluziva” Bllagica Dimitriovska, theksoi se ata do të kërkojnë edhe barazimin e të drejtave të familjeve biologjike dhe të atyre që kanë fëmijë në përkujdesje dhe se do të kërkojnë edhe shtesë për mobilitet të fitojnë edhe personat me pengesa intelektuale mesatare, të rënda dhe më të vështira, e që kanë pengesa të kombinuara.
