Претседателот Стево Пендаровски денеска се обрати на Регионалниот форум за добро владеење и борба против корупцијата, кој е заеднички организиран од регионалната програма за антикорупција, финансиран од ЕУ и воден од Македонскиот центар за меѓународна соработка (МЦМС) и проектот „Јакнење на платформата за граѓански организации за борба против корупција“ поддржан од Проектот на УСАИД за Граѓанско учество, спроведуван од Транспаренси Интернешнл Македонија (ТИ-М).
На Форумот кој се одржува на тема:„Исполнување на ветувањето за проширување на ЕУ: 30 години добро управување и антикорупциски реформи во Централна и Источна Европа“, претседателот Пендаровски повика на соработка помеѓу институциите, невладиниот сектор, приватниот сектор, затоа што тоа е еден од успешните начини во справувањето со корупцијата, а транспарентноста и отчетноста се темели на доброто управување и владеење на правото.
“Пред неколку дена го одбележавме Меѓународниот ден за борба против корупцијата кога се потсетивме на стожерната Конвенција на Обединетите Нации која укажува на негативните последици од коруптивното однесување врз демократијата и врз владеењето на правото. Степенот на демократија во една држава примарно се мери со способноста на државата да овозможи доследно почитување и владеење на правото. Функционалната правна држава е основен предуслов за оддржлив развој на јавниот поредок.
Неспорно е дека ние постојано вршиме прилагодување на домашното право со правото на Европската унија која е наша стратешка цел. Но, она што е моја лична дилема, а верувам и на најголемиот дел од нашите граѓани е дали државните институции суштински или само формално ги имаат усвоено и ги следат европските вредности и принципи во оваа област.
Со години зборуваме за спроведени реформи во правосудството, за натамошно градење на ефикасен и правичен систем, како гарант за почитување на човековите права и слободи. Меѓутоа, довербата на граѓаните во судскиот систем е во постојана надолна линија. Речиси нема човек во нашата држава што не минал низ судските лавиринти и што не поседува лошо искуство барајќи ја правдата. А, кога граѓанинот ќе ја загуби вербата во правдата, тогаш ја загубил најсилната врска со државата.
Говориме за неселективно и независно судство, коешто професионално, правично и непристрасно ќе ги спроведува законите. Од друга страна, речиси секојдневно имаме судски случаи кои предизвикуваат сомнежи, дали во нашата држава правото важи еднакво за сите или можеби правото е сведено на политички инструмент, а правдата сè уште се повлекува пред моќта на моќните.
Долги години се бавам со прашањата од областа на безбедноста и слободно можам да кажам дека во изминатите 10-15 години во нашата држава високата корупција прерасна во една од најголемите безбедносни закани за иднината на земјата. Тука морам да го издвојам т.н. случај „Рекет“ кој дискредитираше голем дел од нашите напори и надежи за справување со криминалот и високата корупција. Лично, не очекував дека носители на толку важни и одговорни функции толку ќе потфрлат во даден момент. Овој случај останува да биде лакмус за правната држава, а со тоа и тест за отпорноста од политички влијанија на клучните институции.
Во оваа прилика сакам да нагласам дека искрената борба за правна држава подразбира да се истражуваат криминалите на претходната, но и криминалите на актуелната власт и секој кој се огрешил од законот, да добие соодветна казна. Истовремено е многу значајно да не се дозволи преку намерно застарување на предметите да се случи т.н. „скриена амнестија“ на сторителите на дела поврзани со високата корупција.
Во овој контекст, сметам дека е добро што се овозможи да постои континуитет и што предметите од поранешното Специјално јавно обвинителство беа преземени од редовното обвинителство. Не постои земја-членка на Европската унија, која не ни укажува дека мора до крај да го истражиме тој огромен скандал во кој имаше милиони снимки кои мораат да имаат разрешница, во спротивно не може да очекуваме да не третираат како сериозна држава. Факт е дека најпросперитетните држави во светот имаат најниско ниво на корупција. Очекувам во наредниот период тоа да биде најтешката задача со која системски и сериозно ќе се зафатиме откако ќе почнеме да преговараме со Европската унија.
За ефикасна борба против високата корупција нам ни е потребен и нов Закон за јавно обвинителство кој ќе ги задоволува највисоките европски стандарди, наместо преку непринципиелни политички договарања зад сцена да ја компромитираме борбата со високата корупција.
Убеден сум дека ефективната координација и соработка меѓу институциите ќе придонесе кон намалувањето на корупцијата, а тоа значи и консолидирање на демократијата. Свесноста за постоењето и пропорциите на одреден проблем е првиот чекор кон изнаоѓањето на решение. Колку повеќе и погласно се зборува за него, толку станува поголем ризикот за оние што го одржуваат во живот. Тука, улогата на слободните и професионални медиуми има огромно значење. При тоа, современите политички модели на однесување забрануваат мешање во работата на судовите и обвинителите, но, неспорно подразбираат и слободно искажување на мислење во врска со сите одлуки и постапувања на тие органи во сите фази од нивните процедури.
Нам ни е неопходно системско справување со корупцијата и воспоставување на нов вредносен систем, за што е предуслов јасно изразената волја на релевантните политички фактори во државата. Ќе повторам, неопходните реформи во сферата на владеењето на правото и правната држава не треба да ги правиме за да ги задоволиме критериумите за членство во ЕУ, туку за да ја вратиме довербата на граѓаните во институциите и во сопствената држава.
Повикувам на соработка помеѓу институциите на системот, невладиниот сектор, приватниот сектор, затоа што тоа е еден од успешните начини во справувањето со корупцијата. Транспарентноста и отчетноста се темели на доброто управување и владеење на правото” – изјави претседателот Пендаровски на регионалниот форм за борба против корупцијата.
denemagazin.mk
