Уставниот суд ја почна расправата за уставноста и законитоста на контроверзниот член 175 од Законот за електронски комуникации, со кој на телекомуникациските оператори во земјава им се наложува „да ги обезбедат сите неопходни технички услови за да ѝ овозможат на УБК да ги следи комуникациите во нивните мрежи, без судски налог“. Судија известител е Ангелина Маркудова.
Иницијативата за разгледување на уставноста и на законитоста на овој член е поднесена во 2015 година, односно истата година кога СДСМ почна со објавување на разговори од незаконското следење на комуникациите, т.н. „бомби“.
Оваа иницијатива беше на дневен ред на Уставниот суд во март оваа година, но нејзиното разгледување беше одложено поради обемниот материјал, доставен во прилог на иницијативата.
Членот 175 беше воведен со измените на Законот за електронски комуникации од почетокот на 2014 година и ги обврза телекомуникациските оператори „сами, на сопствен трошок, да ја обезбедат и да ја одржуваат опремата, соодветниот интерфејс и да воспостават електронски комуникациски водови за пренос до надлежната институција (орган) овластен за следење“.
Две години претходно, односно во септември 2012 година, беа донесени измени на Законот за следење на комуникациите, со кои беше избришан членот 2 од Законот, кој предвидуваше дека „никој не смее без наредба на надлежен суд да врши следење на комуникациите, освен ако му се наменети или постои согласност на лицето или лицата кои се вклучени во комуникацијата“.
Инаку, укинување или измена на членот 175 од Законот за електронски комуникации е и една од препораките во извештајот на германскиот експерт, Рајнхард Прибе, од 2015 година.
„УБК не треба да има директен пристап до техничката опрема која дозволува отсликување на комуникацискиот сигнал. Уредите за пренасочување (proprietary switches) треба да бидат преместени во просториите на телекомуникациските оператори. Операторите треба да ги активираат и да ги пренасочуваат сигналите до надлежните органи (полицијата, Царинската управа и Финансиската полиција) или до безбедносните органи (Управата за безбедност и контраразузнавање, Агеницијата за разузнавање и одделот за воена безбедност и разузнавање во Министерството за одбрана) само по добивањето на релевантна судска наредба и само за целите на законското прислушување. Под кои било околности, УБК не треба да има практична можност за директно пресретнување на комуникациите“, беше наведено во извештајот на Прибе.
Прибе кон крајот на оваа недела доаѓа на конференција на МАНУ, а во јули тој заедно со својот тим повторно ќе ја посети земјава, во рамките на неговиот ангажман да ѝ помогне и да ја советува новата Влада околу прашањата за реформските приоритети, особено за владеењето на правото.
