Автор на овој текст е Даниела Дичоска, хуманист, знаковен толкувач, борец за правата на лицата со хендикеп и оштетен слух. Низ нејзиниот пристап кон оваа тема до сега поставена на маргините, низ краток приказ нѝ го отвора погледот и повикува за еднаквост на сите луѓе без разлика на различноста.
Ова е еден краток приказ на долгиот изоден пат во кругот на светот на лицата со оштетен слух и за тоа како се прифатени во општеството, апелирајќи да се реализираат мали, но хумани проекти за нивен рамноправен и праведен живот заедно со сите нас и наша помош.
Во мојот живот има два света во кои функционирам и се снаоѓам подеднакво. Тоа се обичниот свет и светот на тишината. Веќе дваесет години работам како масер-физиотерапевт и уште толку од овие години го совладувам и изучувам знаковниот јазик. И двете работи се од хуман карактер, целосно ме исполнуваат и ги работам со голема посветеност и љубов, по мој избор.
Посебен акцент и предизвик во овој момент ставам на знаковниот јазик. Тоа е јазик со кој меѓусебно комуницираат глувите лица. Јазикот е составен од многу знаци кои имаат посебно значење, а истовремено поседуваат убавина споена со фацијална експресија со која добиваш збор или цела реченица.
-“Работејќи со луѓе од ваков тип на хендикеп, можам само едно да кажам, а тоа е дека замена за нивниот глас е срцето. Стравот од општеството, од дискриминацијата и ваквиот вид на систем кој не им овозможува основен пристап кон основните човечки потреби, нив им ги разви до максимум сите сетила, а најповеќе интуитивните. Доколку осетат дека не сакате да ги повредите или изманипулирате тогаш вие ќе имате искрен и пожртвуван пријател.”
Растејќи во тој круг на тишината, јас бев гласот кон надворешниот свет, а тие беа срцето. Стравот од повредување, сожалување, омаловажување и било каков вид на манипулација јас лично го чувствував секаде. Уште од мали, јас и мојата сестра моравме да бидеме возрасни. Да се бориме со возрасниот свет. Нивните потреби, барања и одлуки, ние двете прво ги анализиравме и преиспитувавме дали се тие корисни, правилни, соодветни, па потоа тргнувавме да се соочуваме со установи и институции и како нивни толкувачи во секое време и секаде бевме нивни деца – толкувачи, како би се разбрале со надворешниот свет. Болни се момените кога ќе се присетам колку пати после такви сложени мисии, навечер како дете легнував и плачев пред да заспијам. Тивко плачев иако тие не можеа да ме слушнат, но сепак во тивката тага си го олеснував моето детство. Толку многу ги сакав, тие ми беа сѐ, ја имав сета потребна љубов подарена од нив, со бакнежи и милувања што на секое дете му се потребни, со страв дека некогаш ќе ги изгуби. Меѓутоа, сега како возрасна жена можам слободно и гордо да кажам дека им благодарам за тоа што мене и на мојата сестра нѝ ја подигнаа совеста, ја изострија и ја разбудија со сите нијанси на прерана зрелост, хуманост и човечност спрема другите, малку поинакви од нас со исти потреби, желби и права за живот. Нѐ научија како се сака со полно срце.”
Во меѓувреме почнаа да се назираат и се најавија нови промени. Сега, јас навистина се надевам дека со промената на системот и правата кон овие лица, ќе исчезне болката и стравот кај децата на родители со оштетен слух или обратно, ќе се појави олеснување кај родителите кои се борат за децата кои имаат потреба од поставување на правилен однос од страна на прифаќање на општеството кон овој хендикеп. Посакувам да нема повеќе страв и плач.
Се гледа како чекор по чекор, полека се обезбедува рамноправност. Досега децата со оштетен слух или глувите своето образование почнуваа да го стекнуваат на седумгодишна возраст со директно поаѓање на училиште, без претходна социјализација и прифат до предшколска возраст, како на пример почеток во детските градинки каде би почнале да се едуцираат деца со ваков тип на хендикеп, без притоа да имаат персонален асистент. Сега се најавија значителни промени, веќе е започнато факултативното образование, а јас посакувам и ќе се борам за овие лица за нивна рамноправност и при добивање на соодветно вработување.
Започнаа активно и обуките на знаковни толкувачи за лица со оштетен слух, кои што се неопходни при комуникација во повеќето институции. Јас со полна верба очекувам дека тоа наскоро ќе се реализира и со наша помош овие лица ќе имаат полесен и поквалитетн живот.
Апелирам до сите вас, кое е воедно и мое мото: “Не покажувај со прст, подадете рака.”
